Train Toilets: ఇప్పుడు రైలు ప్రయాణం అంటే ఒక లగ్జరీ జర్నీ. ఏసీ బోగీలు, బయో టాయిలెట్లు, ఛార్జింగ్ పాయింట్లు… అన్నీ ఉన్నాయి. కానీ ఒకప్పుడు అలా కాదు. రైళ్లలో టాయిలెట్లు లేక ప్రయాణికులు పడ్డ కష్టాలు అన్నీ ఇన్నీ కావు. 1853లో మన దేశంలో రైలు సర్వీసులు మొదలైన కొత్తలో ఈ సమస్య చాలా పెద్దది. వాళ్లకు టాయిలెట్ వస్తే, రైలు స్టేషన్ వచ్చేదాకా ఆగుతూ, స్టేషన్‌లో దిగి పనులు కానిచ్చుకోవాల్సి వచ్చేది. ఇది చాలా మందికి ఇబ్బందిగా ఉండేది. ముఖ్యంగా చాలా దూరం ప్రయాణించే వారికి ఇది మరీ కష్టంగా ఉండేది.
ఈ పరిస్థితిని మార్చింది ఓ సామాన్యుడు. అతని పేరే ఒఖిల్ చంద్రసేన్. 1909లో బెంగాల్‌లోని అహ్మద్‌పూర్ స్టేషన్‌లో ఒక ఘటన జరిగింది. ఒఖిల్ చంద్రసేన్ రైలు దిగి స్టేషన్‌లోని టాయిలెట్‌కు వెళ్లాడు. అంతలోనే గార్డు ఈల వేశాడు. రైలు కదిలింది. పరుగెత్తుకుంటూ, చేతిలో చెంబు, ధోవతి పట్టుకుని వస్తున్న ఒఖిల్ కాలు జారి కింద పడ్డాడు. ఇది అతనికి చాలా అవమానంగా అనిపించింది. ఈ సంఘటనతో కోపంతో ఊగిపోయిన అతను, హబీబ్‌గంజ్ రైల్వే డివిజన్‌కు ఒక లేఖ రాశాడు. ఆ లేఖ రైల్వే అధికారులను కదిలించింది. రైళ్లలో టాయిలెట్ల అవసరాన్ని వాళ్లకు తెలియజేసింది.
ఒఖిల్ లేఖ తర్వాత, అప్పటి బ్రిటిష్ రైల్వే అధికారులు 1909లో 80 కిలోమీటర్లకు పైగా ప్రయాణించే రైళ్లలో టాయిలెట్ సౌకర్యాన్ని ఏర్పాటు చేయాలని నిర్ణయించారు. మొదట్లో ఈ సదుపాయం కేవలం ఉన్నత శ్రేణి (హై క్లాస్) బోగీలలో మాత్రమే ఇచ్చేవారు. 1940ల నాటికి, అన్ని బోగీలలో టాయిలెట్లు సాధారణం అయిపోయాయి. అప్పటి టాయిలెట్లలో ‘ఓపెన్ హోల్’ సిస్టమ్ ఉండేది. అంటే, వ్యర్థాలు నేరుగా రైలు ట్రాక్‌ల మీద పడేవి. ఇది పరిశుభ్రత సమస్యలను తెచ్చినా, ప్రయాణికులకు మాత్రం పెద్ద ఊరట కలిగింది. ముఖ్యంగా మహిళలు, వృద్ధులు, పిల్లలకు ఈ మార్పు చాలా ఉపయోగపడింది.
ఇది కూడా చదవండి : 51 Shakti Peethas List : 51 శక్తి పీఠాలు ఎక్కడ ఉన్నాయి ? ఏ శరీర భాగం ఎక్కడ పడింది ?
ట్రైన్లలో టాయిలెట్లు 1909లో వచ్చినా, లోకో పైలట్లకు (ట్రైన్ డ్రైవర్లు) ఈ సౌకర్యం చాలా ఆలస్యంగా అందింది. 2016 వరకు ఇంజిన్లలో టాయిలెట్లు లేవు. డ్రైవర్లు గంటల తరబడి చాలా ఇబ్బందులు పడేవారు. 2016 తర్వాత తయారు చేసిన ఇంజిన్లలో టాయిలెట్ సౌకర్యాలను చేర్చారు. ఇది లోకో పైలట్లకు చాలా పెద్ద ఊరటనిచ్చింది. ఈ మార్పు వారి పనితీరును మెరుగుపరిచింది. అప్పటి రైల్వే మంత్రి సురేశ్ ప్రభు ఈ విషయంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. ఈ సదుపాయం డ్రైవర్ల ఆరోగ్యాన్ని, ఏకాగ్రతను మెరుగుపరిచింది.
మొదటగా పెట్టిన ఓపెన్-హోల్ టాయిలెట్లు పరిశుభ్రత సమస్యలను తెచ్చాయి. వ్యర్థాలు ట్రాక్‌లపై పడడం వల్ల రైల్వే ట్రాక్‌లు పాడైపోయాయి. పర్యావరణం కూడా కలుషితమైంది. దీనికి పరిష్కారంగా, 2010లో DRDO (డిఫెన్స్ రీసెర్చ్ అండ్ డెవలప్‌మెంట్ ఆర్గనైజేషన్) సహాయంతో బయో టాయిలెట్లను ప్రవేశపెట్టారు. ఈ టాయిలెట్లు వ్యర్థాలను బ్యాక్టీరియా ద్వారా విచ్ఛిన్నం చేసి, వాటిని నీరు, మీథేన్ గ్యాస్‌గా మారుస్తాయి. 2021 నాటికి సుమారు 73,078 బోగీలలో 2.58 లక్షల బయో టాయిలెట్లను ఏర్పాటు చేశారు. దీనివల్ల ట్రాక్ నిర్వహణ ఖర్చులలో రూ. 400 కోట్లు ఆదా అయ్యాయి. ఈ బయో-టాయిలెట్లు పరిశుభ్రత సమస్యలను తగ్గించి, పర్యావరణాన్ని కూడా కాపాడాయి.
2010లో బయో-టాయిలెట్ల ప్రవేశంతో చాలా సమస్యలు తగ్గాయి. ఇప్పుడు రైల్వే పరిశుభ్రత విషయంలో మరింత ఆధునిక దిశగా అడుగులు వేస్తోంది. 2023లో, రాంచీ రాజధాని రైలులో ఒక పైలట్ ప్రాజెక్ట్‌గా ఆటోమేటిక్ హైజీన్ మరియు వాసన నియంత్రణ వ్యవస్థ ఉన్న కొత్త బయో-టాయిలెట్లను పరీక్షించారు. ఈ టాయిలెట్లు టచ్-ఫ్రీ సెన్సార్ టాప్‌లు (నీరు ఆటోమెటిక్‌గా వచ్చేవి), సబ్బు డిస్పెన్సర్‌లతో మరింత సౌకర్యవంతంగా ఉన్నాయి. రైలు టాయిలెట్లు ఇప్పుడు ఒకప్పుడు ఎదుర్కొన్న ఇబ్బందుల నుండి ఎంతో ఆధునికంగా, సౌకర్యవంతంగా మారాయి.
ఈ కంటెంట్ నచ్చితే షేర్ చేయగలరు. Prayanikudu YouTube Channel ను సబ్‌స్క్రైబ్ చేసుకోండి. WhatsApp ఛానెల్‌లో చేరడానికి ఇక్కడ క్లిక్ చేయండిప్రయాణికుడును facebook, twitter, Instagram లో ఫాలో అవ్వండి.